Posiedzenie 65. Wystąpienie Senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 18. porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Napoje energetyczne, tzw. energy drinki, to substancje, które mają pobudzać, dodawać energii oraz poprawiać koncentrację. Zwykle są smaczne, gazowane, bezalkoholowe i łatwo dostępne, stąd bywają nadużywane i spożywane nie tylko przez dorosłych, ale także młodzież i dzieci. Spożywanie tych napojów daje jedynie krótkotrwały efekt, a zdaniem ekspertów – lekarzy, dietetyków, toksykologów – ich nadużywanie wiąże się z wieloma zagrożeniami dla zdrowia. Są one szczególnie szkodliwe i niebezpieczne dla dzieci i młodzieży, wśród których ich spożycie w ostatnim czasie, niestety, systematycznie wzrasta. Zawierają składniki, które przyjmowane w dużych ilościach, zwłaszcza przez osoby o małej masie ciała, jak dzieci, mogą doprowadzić do przekroczenia dawek, przy których obserwuje się efekty toksyczne.
Napoje energetyczne w swoim składzie najczęściej zawierają duże dawki kofeiny, tauryny oraz cukru. Kofeina stanowi podstawowy składnik tych napojów, nie jest przy tym zalecana w diecie dzieci, gdyż ma działanie psychoaktywne oraz uzależniające. Wzrost jej spożycia przez dzieci może powodować nagłe zmiany nastroju, rozdrażnienie, niepokój, a spożycie dużych ilości powoduje znaczny wzrost ciśnienia tętniczego we krwi. Ponadto kofeina ma szkodliwy wpływ na gospodarkę wapniową, co może powodować zaburzenia w procesie tworzenia kości. Duże spożycie kofeiny może również wpływać na długość i jakość snu dzieci i młodzieży. Przekroczenie dopuszczalnej dziennej normy spożycia tauryny może być z kolei powiązane z wystąpieniem encefalopatii czy zaburzeń funkcji błon komórek układu nerwowego. Zaś duża zwartość cukru może powodować nadmierną kumulację tkanki tłuszczowej.
Wiele państw próbuje ograniczać spożycie energetyków przez młodzież i dzieci poprzez wprowadzanie m.in. limitu wieku umożliwiającego ich zakup. Można tutaj wskazać kilka konkretnych przykładów takich działań, np. w USA napoje energetyczne mogą kupować osoby po ukończeniu dwudziestego pierwszego roku życia, w Niemczech czy Wielkiej Brytanii – te, które skończyły 16 lat, a na Litwie i Łotwie – po osiemnastym roku życia.
Procedowana nowelizacja ustawy o zdrowiu publicznym wprowadza zakaz sprzedaży napojów energetycznych, napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny, osobom poniżej osiemnastego roku życia. Wprowadza także całkowity zakaz ich sprzedaży na terenie szkół oraz innych jednostek systemu oświaty, a także w automatach. Biorąc pod uwagę ich szkodliwość dla zdrowia, rosnącą popularność wśród dzieci i młodzieży oraz to, że kupić je można nieomal w każdym sklepie, należy przyjąć takie rozwiązania prawne, które w sposób znaczący ograniczą ich spożywanie. Zdrowie dzieci i ich prawidłowy rozwój to wartości bezcenne, dlatego uważam, że wprowadzenie ograniczeń w sprzedaży napojów energetycznych jest konieczne i nie powinno budzić żadnych zastrzeżeń.
