Posiedzenie 41. Wystąpienie Senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad: ustawa o Zespole Pomocy Humanitarno-Medycznej

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zdrowie i życie ludzkie jest bezcenne, a niesienie pomocy humanitarnej czy podejmowanie innych działań pomocowych poza granicami RP jest naszym moralnym obowiązkiem. Polska od wielu lat aktywnie angażuje się w szereg działań poza granicami naszego państwa, udzielając pomocy zarówno obywatelom polskim, jak również obywatelom innych państw, a także wspiera organizacje międzynarodowe, które niosą pomoc potrzebującym na całym świecie.

Dotychczasowe polskie doświadczenia pokazują, że nasi ratownicy, lekarze i pielęgniarki doskonale wywiązują się z powierzonych im zadań. Niemniej jednak, w ciągu ostatnich 2 lat cały świat, w tym również Polska, stanął w obliczu wielu nowych wyzwań, związanych chociażby z pandemią, napaścią Federacji Rosyjskiej na Ukrainę czy coraz częściej występującymi klęskami żywiołowymi. Tym samym liczba zdarzeń zagrażających zdrowiu i życiu znacząco wzrosła w ostatnich latach.

Bez wątpienia przy różnego rodzaju akcjach ratunkowych istotny, a być może najważniejszy jest czas potrzebny na dotarcie do miejsca zdarzenia. Nie bez znaczenia jest także wyposażenie ratowników w odpowiedni sprzęt oraz różnego rodzaju medykamenty, dzięki którym mogą oni skutecznie ratować ludzkie życie i zdrowie.

Trudno sobie wyobrazić sprawne i szybkie powoływanie za każdym razem, ad hoc, grupy odpowiednio przeszklonych osób, którą należy natychmiast doposażyć w odpowiedni sprzęt oraz jak najszybciej przetransportować poza granice kraju. Potrzebne są zatem odpowiednie przepisy, procedury, aby stworzyć stały, centralny zespół do szybkiego reagowania, składający się z przedstawicieli różnych specjalności, będący w stałej gotowości do niesienia pomocy, odpowiednio dobrany, przeszkolony i doposażony.

Podstawowym celem procedowanej ustawy o Zespole Pomocy Humanitarno-Medycznej jest zwiększenie efektywności w zakresie realizacji zadań państwa polegających na zapewnieniu natychmiastowej i niezbędnej pomocy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osobom, które znalazły się w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia. Wspomniany cel realizowany ma być poprzez wprowadzenie odpowiednich mechanizmów prawnych i organizacyjno-finansowych, dzięki którym utworzony zostanie Zespół Pomocy Humanitarno- Medycznej, ZPHM, oraz stworzone zostaną odpowiednie warunki do jego funkcjonowania, tj. wsparcie w zakresie szkoleniowym, operacyjnym i sprzętowym, a także zostanie zapewniona odpowiednia logistyka, transport oraz koordynacja działań z innymi podmiotami administracji rządowej i pozarządowej.

Zgodnie z założeniami ustawy członkami ZPHM mają być przede wszystkim lekarze, ratownicy, pielęgniarki, diagności laboratoryjni oraz inne osoby wykonujące zawody medyczne, które posiadają odpowiednią wiedzę i doświadczenie z zakresu ratownictwa medycznego lub udzielania pomocy humanitarnej, wyłaniani w drodze otwartego naboru. Zespół Pomocy Humanitarno-Medycznej ma być zatem profesjonalną, pozostającą w stałej gotowości grupą specjalistów medycznych, którzy będą prowadzić akcje ratunkowe oraz udzielać wsparcia humanitarnego poza granicami państwa polskiego.

Za pozostawanie w gotowości oraz za udział w akcjach członkom ZPHM przysługiwać ma odpowiednie wynagrodzenie, a w czasie podejmowanych przez nich działań, również w czasie wypoczynku koniecznego po ich zakończeniu, mają oni być zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy oraz objęci ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Zespół Pomocy Humanitarno-Medycznej ma brać udział w akcjach ratunkowo-ewakuacyjnych polskich obywateli będących ofiarami wypadków i innych zdarzeń nagłych oraz uczestniczyć w zabezpieczeniu medycznym akcji związanych z zapewnieniem pomocy polskim obywatelom oraz obywatelom innych państw będących członkami ich rodzin, w tym ewakuacji zagrożonych osób do bezpiecznego miejsca.

Ponadto ZPHM ma wspierać państwa trzecie w działaniach ratunkowych podejmowanych na ich terytorium oraz udzielać im pomocy humanitarnej.

Podsumowując, należy stwierdzić, iż w obecnych czasach zasadne jest powołanie stałego, profesjonalnego zespołu składającego się z wybranych specjalistów, pozostającego w stałej gotowości do niesienie pomocy i wsparcia humanitarnego poza granicami RP oraz stworzenie odpowiednich warunków do jego funkcjonowania. Należy zatem przyjąć ustawę o Zespole Pomocy Humanitarno-Medycznej.