Posiedzenie 27. Wystąpienie Senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw. Wystąpienie Senatora nad punktem 8. porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o Agencji Badań Medycznych oraz niektórych innych ustaw

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Pomimo znaczącego postępu cywilizacyjnego oraz rozwoju różnego rodzaju innowacyjnych technologii zwierzęta, w szczególności psy, nadal odgrywają znaczącą rolę w ratowaniu zdrowia i życia ludzkiego oraz w ochronie mienia i zapewnianiu porządku. Biorą udział w akcjach ratowniczych i poszukiwawczych oraz są wykorzystywane do wykrywania niebezpiecznych substancji. Wspomagają funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej czy Sił Zbrojnych RP w realizacji ich ustawowych zadań. Dziś trudno sobie wyobrazić sprawne funkcjonowanie wymienionych służb i formacji bez wsparcia czworonożnych funkcjonariuszy.

Dotychczasowe rozwiązania prawne dotyczące sytuacji zwierząt w formacjach mundurowych były niewystarczające i rozproszone w różnych aktach prawnych. Skutkiem tego stanu rzeczy było m.in. to, że zwierzęta i ich opiekunowie byli różnie traktowani w zależności od tego, do jakiej formacji należeli.

Obecnie we wszystkich formacjach podległych ministrowi spraw wewnętrznych i administracji służy łącznie ok. 1,2 tysiąca psów i ponad 60 koni. Zwierzęta te oprócz wspomagania funkcjonariuszy w wykonywaniu ich ustawowych zadań niekiedy pełnią również rolę ceremonialną podczas rozmaitych uroczystości państwowych.

Procedowana właśnie ustawa ma na celu przede wszystkim kompleksowe uregulowanie statusu prawnego zwierząt wykorzystywanych w służbach mundurowych, psów i koni, od momentu ich doboru do służby, poprzez czas realizacji zadań w poszczególnych formacjach, aż do czasu ich wycofania ze służby i pobytu na emeryturze. Chodzi głównie o zapewnienie tym zwierzętom należytej opieki, dożywotniego utrzymania oraz odpowiedniego leczenia. Nowelizacja zakłada m.in., że zwierzę po wycofaniu ze służby pozostanie na stanie formacji, a pierwszeństwo do przejęcia nad nim opieki będzie miał jego dotychczasowy opiekun. Z kolei w sytuacji, gdy nikt nie wyrazi woli zaopiekowania się zwierzęciem na emeryturze, opieka nad nim sprawowana będzie w ramach jednostki danej formacji. Takie zwierzę będzie mogło też być przekazane pod opiekę właściwej organizacji społecznej. Ponadto, zgodnie z ustawą, opiekun zwierzęcia – zarówno aktywnego, jak i wycofanego ze służby – będzie otrzymywał wyżywienie w naturze albo równoważnik w formie ryczałtu z tytułu ponoszonych kosztów wyżywienia zwierzęcia. Będzie on wypłacany co miesiąc z góry. Takie świadczenie pieniężne będzie otrzymywać także organizacja społeczna, której powierzono zwierzę wycofane ze służby. Ponadto opiekunom zostaną zapewnione środki na zabiegi profilaktyczne i leczenie zwierząt.

Co istotne, ustawa określa też obowiązki opiekunów zwierząt, w tym w szczególności te związane z zapewnieniem dobrostanu zwierząt i ich prawidłowego utrzymania. Na celu ma też wprowadzenie mechanizmów nadzoru ze strony poszczególnych formacji nad sposobem sprawowania opieki nad powierzonym zwierzęciem. Opiekun będzie zobowiązany m.in. do tego, aby okazywać zwierzę na żądanie uprawnionego funkcjonariusza, a także do zawiadomienia kierownika jednostki formacji o zmianie miejsca przebywania zwierzęcia na okres dłuższy niż 30 dni. Warto także zwrócić uwagę, że nowelizacja daje możliwość – w przypadkach uzasadnionych dobrem zwierząt – objęcia nowymi przepisami także tych zwierząt, które zostały wycofane ze służby przed wejściem w życie omawianej ustawy.

Zwierzęta stanowią realne wsparcie dla funkcjonariuszy, a w niektórych przypadkach są po prostu niezastąpione. Uważam, że zwierzęta, które całe życie służą człowiekowi, zasługują na to, żeby zapewnić im godne warunki życia, zarówno w czasie, kiedy pełnią służbę, jak również w momencie, kiedy przestały ją pełnić. Warto również w tym miejscu zaznaczyć, że procedowana właśnie ustawa jest oczekiwana nie tylko przez funkcjonariuszy, którzy opiekują się zwierzętami, ale i przez wszystkich tych, którym na sercu leży dobro zwierząt. Mam nadzieję, że podobnie jak w Sejmie RP, procedowana nowelizacja znajdzie poparcie wszystkich klubów.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nikt nie ma wątpliwości, że nadrzędną wartością dla każdego człowieka jest zdrowie. Dobitnie mogliśmy się o tym przekonać w czasie pandemii, gdy istniało realne zagrożenie dla naszego zdrowia i życia. To właśnie te ostatnie doświadczenia, z którymi mierzył się cały świat, wymuszają na nas nowe rozwiązania, które w przyszłości pozwolą nam ograniczyć lub nawet wyeliminować tego typu zjawiska jak pandemia koronawirusa czy inne groźne choroby. Musimy stale podnosić innowacyjność w ochronie zdrowia, korzystać ze zdobyczy nowoczesnej medycyny, mieć dostęp do najnowszego sprzętu, badań, leków czy terapii medycznych, dzięki którym będziemy w stanie szybko reagować na pojawiające się zagrożenia i nowe choroby.

Oczywiście aby tak się stało, musimy mieć odpowiednie narzędzia, dzięki którym naukowcy i wybitni specjaliści w swoich dziedzinach będą mogli prowadzić badania i poszerzać swoją wiedzę. To z kolei wymaga od państwa wprowadzenia odpowiednich przepisów, struktur, procedur oraz przede wszystkim zagwarantowania środków finansowych, które będą mogły być wykorzystane na wspieranie innowacyjności w ochronie zdrowia. Wszystko to musi być zorganizowane w sposób przemyślany i systemowy.

Proponowane w nowelizacji ustawy o Agencji Badań Medycznych zmiany dotyczą przede wszystkim rozszerzenia zakresu zadań Agencji Badań Medycznych o wspieranie działalności innowacyjnej w ochronie zdrowia przez umożliwienie udzielania dofinansowania na realizację eksperymentów badawczych w rozumieniu ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, np. dotyczących zapobiegania rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19. Ponadto procedowana w tej chwili ustawa ma na celu także doprecyzowanie pewnych kwestii dotyczących funkcjonowania Agencji Badań Medycznych, które dotychczas ograniczały możliwości sprawnego realizowania zadań przez ABM.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że proponowane w ustawie zmiany, szczególnie te dotyczące eksperymentu medycznego, były wielokrotnie podnoszone przez przedstawicieli środowisk medycznych, a przyjęcie tych rozwiązań będzie miało istotne znaczenie w pozyskiwaniu nowych możliwości z zakresu ochrony zdrowia, zwiększających m.in. skuteczność zapobiegania rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19, z którą cały czas się zmagamy.

Zgodnie z nowelizacją ustawy agencja będzie miała także możliwość właściwego doboru wsparcia merytorycznego na potrzeby realizowanych przez siebie działań: ustawa wyłącza stosowanie przepisów o zamówieniach publicznych w odniesieniu do angażowania ekspertów, będących osobami fizycznymi, do oceny wniosków o dofinansowanie oraz innych ocen i opinii dotyczących realizacji zadań agencji. Nie oznacza to oczywiście, że eksperci będą dobierani w sposób niejawny czy niejasny, jak niektórzy politycy próbują to przedstawić. Przyjęcie takich rozwiązań wynika oczywiście ze specyficznej działalności agencji, która określa zasady i kryteria naboru ekspertów uwzględniające szczególny rodzaj zadań, jakie realizować ma ABM.

Na koniec chciałbym zwrócić państwa uwagę na jedną sprawę: zdrowie nie ma ceny, a dzięki zdobyczom nowoczesnej medycyny możemy uratować wiele istnień ludzkich. Dlatego będę głosował za przyjęciem nowelizacji ustawy o Agencji Badań Medycznych.