Posiedzenie 19. Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 4: o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw
19 Posiedzenie Senatu RP X kadencji. 16 i 17 grudnia 2020
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
W kontekście ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych oraz niektórych innych ustaw należy powiedzieć, że stan infrastruktury drogowej jest kluczowym czynnikiem stymulującym wzrost gospodarczy danego regionu. Pomimo tego, że w ostatnich latach stan dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich znacząco się poprawił, w dalszym ciągu są w naszym kraju takie miejsca, w których stan sieci drogowej stanowi główną barierę rozwoju. Dlatego też wspólnym zadaniem rządu i samorządu jest podnoszenie poziomu życia mieszkańców poprzez rozwój bezpiecznej, spójnej, funkcjonalnej i efektywnej infrastruktury drogowej.
Z chwilą wejścia w życie ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych udało się zoptymalizować pomoc państwa w zakresie poprawy stanu lokalnej infrastruktury drogowej zarządzanej przez jednostki samorządu terytorialnego. Przejęto wówczas zasadę, zgodnie z którą im niższy dochód własny danej jednostki samorządu terytorialnego, tym większa może być wartość dofinansowania zadania drogowego.
Ponadto zniesiono niektóre ograniczenia, jakie występowały we wcześniejszych wieloletnich programach mających na celu finansowe wsparcie budowy i remontów dróg lokalnych. Otóż m.in. odstąpiono od reguły, która ograniczała maksymalną kwotę dofinansowania zadania inwestycyjnego do 3 milionów zł – po zmianach było to 30 milionów – a także zrezygnowano z założenia, że dofinansowanie może być udzielone tylko na 1 zadanie w gminie czy też na 2 zadania w powiecie. Po wprowadzeniu Funduszu Dróg Samorządowych podniesiono także maksymalny poziom dofinansowania z 50% do 80% kosztów realizacji zadania.
Głównym założeniem procedowanej dziś nowelizacji ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych jest rozszerzenie katalogu zadań, na które będzie można uzyskać dofinansowanie. Zarówno skala potrzeb samorządów w zakresie modernizacji i budowy sieci dróg lokalnych, jak i ograniczone środki finansowe jednostek samorządu terytorialnego – skutek pandemii COVID-19 – w pełni uzasadniają wprowadzenie nowej kategorii zadań, na które będzie można uzyskać dofinansowanie.
Nowelizacja pozwoli np. na dofinansowanie budowy obwodnic na drogach wojewódzkich, na których odbywa się ruch tranzytowy. Wzrost liczby obwodnic na drogach wojewódzkich umożliwi z kolei odseparowanie tranzytu od ruchu lokalnego, dzięki czemu ograniczone zostaną korki oraz zmniejszy się natężenie ruchu w mniejszych miejscowościach. Na ten cel przeznaczono 2 miliardy zł.
Ustawa zakłada również, że w przypadku Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg – bo tak docelowo ma się nazywać ten fundusz – jednostki samorządu terytorialnego będą mogły wnioskować o finansowe wsparcie budowy, przebudowy lub remontu dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych w największych ośrodkach miejskich, tj. tych zarządzanych przez prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Na ten cel przeznaczono z kolei ok. 1 miliona zł.
Ponadto nowelizacja ustawy zakłada, że w ramach RFRD dofinansowywane będą mogły być także zadania związane z poprawą bezpieczeństwa pieszych. Środki na ten cel będą mogły być wykorzystane np. na montaż progów zwalniających, inwestycje poprawiające widoczność pieszego – np. poprzez doświetlanie przejść dla pieszych wraz ze strefą oczekiwania – czy inwestycje, które umożliwią skrócenie drogi, jaką muszą pokonać piesi, np. poprzez zawężenie jezdni w miejscu przejścia dla pieszych bądź zastosowanie azylów.
Warto także zaznaczyć, że samorząd województwa będzie mógł otrzymać dofinansowanie na zadania obwodnicowe albo miejskie w wysokości do 80% kosztów realizacji takiego zadania. W przypadku zadań związanych z obwodnicami ostateczna kwota przyznanych środków nie będzie mogła być jednak większa niż 100 milionów zł, a w przypadku zadań miejskich – 30 milionów zł.
W latach 2019–2020 dzięki Funduszowi Dróg Samorządowych udało się zrealizować ok. 7 tysięcy zadań inwestycyjnych na drogach powiatowych i gminnych, co przekłada się na ok. 10 tysięcy km dróg. Nie ulega wątpliwości, że rozszerzenie zakresu zadań, na które samorządy będą mogły uzyskać dofinansowanie, pozwoli zrealizować wiele potrzebnych i od lat wyczekiwanych inwestycji.
Jako senator często rozmawiam z samorządowcami. Wiem, z jakimi borykają się oni problemami, i uważam, że zaproponowane w nowelizacji rozwiązania wychodzą naprzeciw ich oczekiwaniom. Ponadto przebieg prac nad procedowaną ustawą w Sejmie – w szczególności chodzi o wynik głosowania – pokazuje, że proponowane rozwiązania idą w dobrym kierunku i należy je przyjąć.
