Posiedzenie 50. Wystąpienie Senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad: ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Bez wątpienia znoszenie barier administracyjnych i prawnych to proces bardzo korzystny zarówno dla obywateli, jak i dla przedsiębiorców. Deregulacja przynosi także pozytywne skutki dla samej administracji publicznej. Procedowana właśnie ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, czyli tzw. tarcza prawna, przewiduje zmianę ponad 40 ustaw. Co warto podkreślić, omawiana ustawa nie kończy procesu upraszczania procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Jest to jedynie kolejny etap deregulacji.

Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że liczba aktów prawnych, moment ich wejścia w życie – niektóre z nich były uchwalane kilkanaście czy kilkadziesiąt lat temu – zachodzące w gospodarce zmiany oraz postęp technologiczny wymagają przejrzenia przepisów oraz odformalizowania pewnych procedur, które wprowadzają nadmierne uciążliwości dla obywateli, przy zachowaniu odpowiednich standardów bezpieczeństwa. Z oczywistych względów nie da się tego zrobić jednym aktem prawnym.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców zakłada przede wszystkim wykorzystanie postępowania uproszczonego lub milczącego trybu załatwienia sprawy.

Postępowanie uproszczone przejawia się m.in. w stosowaniu urzędowych formularzy wniosku, ograniczonym postępowaniu dowodowym, a także w skróconej formie uzasadnienia. Ma ono dotyczyć stosunkowo prostych postępowań, w których zazwyczaj występuje jedna strona postępowania, postępowanie dowodowe ma nieskomplikowany charakter, a decyzje zapadają głównie w oparciu o dokumenty dołączone przez stronę do wniosku lub na podstawie informacji z publicznych rejestrów. Z kolei instytucja milczącego załatwienia sprawy polega na przyjęciu, że wraz z upływem określonego terminu dochodzi do załatwienia sprawy zgodnego z żądaniem strony.

Nowelizacja przewiduje również wprowadzenie w wybranych sprawach – stosunkowo prostych albo takich, gdzie w praktyce rzadko zdarzają się odwołania lub rzadko rozstrzygane są one zgodnie z żądaniem strony – jednoinstancyjności, co ma na celu skrócenie czasu oczekiwania strony na ostateczne rozstrzygnięcie administracyjne, a także pozwoli zaoszczędzić czas i koszty organów administracji. Co warto podkreślić, jednoinstancyjność nie wyłącza możliwości zaskarżenia przez stronę decyzji do sądu administracyjnego.

Nowe rozwiązania zakładają także elektronizację procedur administracyjnych, która przyspieszy rozpatrywanie spraw oraz poprawi jakość obsługi obywateli i przedsiębiorców przez administrację publiczną. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że postępująca cyfryzacja tworzy cały czas nowe możliwości, które trzeba sukcesywnie wdrażać do administracji publicznej.

Nadmiernie rozbudowany system prawny nie służy obywatelom, przedsiębiorcom, jak również administracji publicznej. Istnieje potrzeba dokonywania systematycznego przeglądu regulacji prawnych w celu ustalenia nadmiarowych procedur, które stanowią nieuzasadnione obciążenie. Bariery administracyjne i prawne należy następnie usuwać z systemu prawnego, a procedury zmieniać tak, aby były one jak najmniej dotkliwe. Dzięki temu obywatele oszczędzą czas i pieniądze, ograniczone zostaną koszty funkcjonowania administracji oraz wrośnie konkurencyjność polskiej gospodarki. Wziąwszy pod uwagę cel omawianej ustawy, jak również jej założenia, należy stwierdzić, że jej przyjęcie będzie miało pozytywne skutki zarówno dla obywateli, jak i dla całego państwa.