L posiedzenie Senatu RP

W czwartek zakończyło się 50. posiedzenie Senatu RP. W trakcie dwudniowych obrad senatorowie rozpatrzyli 11 ustaw oraz wybrali 30 ławników Sądu Najwyższego drugiej kadencji.

Bez poprawek Senat przyjął ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Celem nowelizacji jest wprowadzenie zmian w systemie zwrotu kosztów dowozu dzieci, młodzieży i uczniów z niepełnosprawnościami do jednostek oświatowych – efektem proponowanych zmian będzie urealnienie kwoty zwracanej przez jednostkę samorządu terytorialnego rodzicom w związku z ponoszonymi kosztami. Ponadto przepisy ustawy zwiększają maksymalny limit wydatków z budżetu państwa na zakup przez samorządy podręczników i ćwiczeń dla uczniów oraz określają nowe terminy składania wniosków i udzielania dotacji w 2022 roku.

Senatorowie nie wprowadzili również zmian do ustawy o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022-2024, która zakłada pomoc publiczną dla przedsiębiorstw energochłonnych o łącznej wartości 17,4 mld zł do 2024 r. Wsparcie przeznaczone ma być dla przedsiębiorców, w przypadku których prowadzenie działalności gospodarczej jest zagrożone, ze względu na dynamiczny wzrost kosztów cen energii elektrycznej i gazu ziemnego.

Z poprawkami o charakterze legislacyjnym Senat przyjął z kolei ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, która  wprowadza deregulację w ponad 40 ustawach i przewiduje wykorzystanie postępowania uproszczonego lub milczącego trybu załatwienia sprawy. Postępowanie uproszczone, przejawia się m.in. w stosowaniu urzędowych formularzy wniosku, ograniczonym postępowaniu dowodowym, a także w skróconej formie uzasadnienia. Ma ono dotyczyć stosunkowo prostych postępowań, w których zazwyczaj występuje jedna strona postępowania, postępowanie dowodowe ma nieskomplikowany charakter, a decyzje zapadają często głównie w oparciu o dokumenty dołączone przez stronę do wniosku lub na podstawie informacji z publicznych rejestrów. Z kolei instytucja milczącego załatwiania sprawy polega na przyjęciu, że wraz z upływem określonego terminu dochodzi do załatwienia sprawy zgodnego z żądaniem strony.

Nowelizacja przewiduje również wprowadzenie w wybranych sprawach (stosunkowo prostych albo takich, gdzie w praktyce rzadko zdarzają się odwołania lub rzadko rozstrzygane są zgodnie z żądaniem strony) jednoinstancyjności co ma na celu skrócenie czasu oczekiwania strony na ostateczne rozstrzygnięcie administracyjne, a także pozwoli zaoszczędzić czas i ograniczyć koszty działalności organów administracji.

Senat wprowadził również zmiany do ustawy szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej, której celem jest łagodzenie skutków wzrostu cen prądu. Zgodnie z jej zapisami w 2023 r. ceny energii elektrycznej oraz stawki opłat dystrybucyjnych dla gospodarstw domowych pozostaną na poziomie z 2022 r. do wysokości ustawowych limitów. Niezmieniona cena obowiązywać będzie co do zasady w ramach limitu 2 tys. kWh rocznie. W przypadku gospodarstw domowych, w których zamieszkuje osoba z niepełnosprawnością, limit wyniesie 2,6 tys. kWh rocznie, natomiast gospodarstwa domowe, zamieszkiwane przez posiadaczy Karty Dużej Rodziny oraz osoby prowadzące gospodarstwa rolne obowiązywać będzie limit w wysokości 3 tys. kWh rocznie. Każda kolejna kWh ponad wskazane limity będzie rozliczana według aktualnych cen i stawek obowiązujących w taryfie dostawcy.

Ponadto zgodnie z ustawą, gospodarstwa domowe wykorzystujące prąd do ogrzewania (dotyczy to również pomp ciepła), otrzymają jednorazowy dodatek elektryczny w wysokości 1 tys. zł (1,5 tys. zł w przypadku zużycia rocznego powyżej 5 MWh). Warunkiem otrzymania dodatku będzie wpis lub zgłoszenie do centralnej ewidencji emisyjności budynków. Ustawa wprowadza także instrumenty zachęcające do zmniejszenia zużycia energii elektrycznej. Gospodarstwa domowe, które w okresie od 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. zużyją nie więcej niż 90% prądu w stosunku do tego samego okresu w latach 2021-2022, w 2024 r. otrzymają upust o równowartości 10% opłat za ten okres. Ponadto kierownicy jednostek sektora publicznego zostaną zobowiązani do podjęcia działań, które spowodują zmniejszenie zużycia prądu (np. w roku 2023 zużycie to powinno być mniejsze o 10% w stosunku do zużycia w roku 2022).

Przyjęte rzez senatorów poprawki przewidują m.in. zwiększenie limitów zużycia energii po cenach gwarantowanych w 2023 r. Ponadto Senat wprowadził dodatkowy limit zużycia dla małych i średnich przedsiębiorców i dla gospodarstw domowych, których źródłem ogrzewania jest pompa ciepła zasilana elektrycznie.

Większość senacka odrzuciła w całości ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw, która zmienia zasady obliczania wysokości odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości pod inwestycje publiczne. Zgodnie z nowelizacją odszkodowanie za wywłaszczenia nieruchomości pod inwestycję celu publicznego zostanie w każdym przypadku powiązane z wartością rynkową nieruchomości. Ponadto do odszkodowania dodawany będzie bonus pieniężny, który bazowo wymościć będzie 20 proc. wartości nieruchomości oraz 40 proc. wartości budynków zlokalizowanych na nieruchomości i wartości lokalu mieszkalnego. Bonus pieniężny będzie zryczałtowanym ekwiwalentem kosztów przeprowadzki, czynności prawnych itd. Nowelizacja przewiduje również, że osobie wywłaszczonej będzie przysługiwało roszczenie do sądu cywilnego o szkodę rzeczywistą w zakresie szerszym, niż wynika to z odszkodowania. Z rozwiązania tego będzie mógł skorzystać np. przedsiębiorca, dla którego wywłaszczenie spowodowało wyjątkowo wysokie szkody nierekompensowane odszkodowaniem.