XVII Posiedzenie Senatu RP

W czwartek 25 lipca zakończyło się 17. posiedzenie Senatu RP. W trakcie dwudniowych obrad senatorowie m.in. rozpatrzyli kilkanaście ustaw oraz zapoznali się z „Informacją o działalności Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 31grudnia 2023 r.”

Senat z poprawkami przyjął nowelizacje ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która wdraża do polskiego porządku prawnego dwie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE. Pierwsza, zwana dyrektywą SATCAB II, ma stworzyć warunki umożliwiające szersze rozpowszechnianie w państwach członkowskich programów telewizyjnych i radiowych pochodzącychz innych państw członkowskich. Druga zaś, zwana dyrektywą DSM, jest unijną odpowiedzią na wyzwania związane z rozwojem technologii cyfrowych w obszarze prawa autorskiego. Przepisy wprowadzają m.in. nowe formy dozwolonego użytku utworów, przedmiotów praw pokrewnych i baz danych (eksploracja tekstów i danych, zwielokrotnianie dla zachowania zbiorów dziedzictwa kulturowego) oraz znacznie modyfikują formy już istniejące w unijnym prawie (korzystanie z utworów na potrzeby edukacji zdalnej). Dyrektywa ta wprowadza także nowe zasady dotyczące wynagradzania twórców i wykonawców, mające zapewnić, aby należne im wynagrodzenie było godziwe.

Najważniejsza z przyjętych poprawek zakłada, że mediatorem w ewentualnych sporach między wydawcami a platformami internetowymi ma być Urząd Komunikacji Elektronicznej (jeśli negocjacje pomiędzy wydawcami, a dostawcami usług cyfrowych na temat sposobu lub wysokości wynagrodzenia za publikację treści online okażą się bezskuteczne, strony będą mogły zwrócić się do Urzędu Komunikacji Elektronicznej o przeprowadzenie mediacji).

Senat przyjął również z jedną poprawką, która wydłuża vacatio legis z 6 do 12 miesięcy, nowelizacje ustawy Kodeks karny. Ustawa zmienia definicję gwałtu oraz zakłada zaostrzenie kar. Zgodnie zprzyjętymi w nowelizacji rozwiązaniami karze pozbawienia wolności od 2 do 15 lat będzie podlegał ten, kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub w inny sposób, mimo braku jej zgody. Takiej samej karze ma podlegać ten, kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, wykorzystując brak możliwości rozpoznania przez nią znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem.

Senatorowie wprowadzili również zmiany do ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji oraz Straży Granicznej na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Ustawa wprowadza rozwiązania umożliwiające udział Sił Zbrojnych w specjalnej operacji wojskowej prowadzonej w czasie pokoju na terytorium RP, w celu zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego państwa (a nie tylko jako wsparcie dla Straży Granicznej i Policji, jak dotychczas). Ponadto określa zasady użycia przez żołnierzy środków przymusu bezpośredniego, broni oraz innego uzbrojenia, w ramach operacji wojskowych prowadzonych w czasie pokoju na terytorium Polski.Co istotne, wprowadza także do Kodeksu karnego kontratyp przestępstwa, czyli wyłączenie odpowiedzialności karnej za czyn popełniony w szczególnych warunkach – chodzi o potencjalnesytuacje użycia przez żołnierza broni lub środków przymusu bezpośredniego z naruszeniem zasad, w celu m.in.: odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza lub innej osoby, lub przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachuna życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza lub innej osoby, jeżeli w każdym z tych przypadków okoliczności wymagają natychmiastowego działania. Ustawa doprecyzowuje także zasady zatrzymania żołnierzy przez Żandarmerię Wojskową -zatrzymanie żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową musi się odbywać z poszanowaniem godności i honoru żołnierza i służby wojskowej, w tym munduru żołnierza Wojska Polskiego. Zgodnie z przyjętymi do ustawy poprawkami decyzja o użyciu Sił Zbrojnych RP do pomocy Policji powinna być niezwłocznie przekazywana prezydentowi i prezesowi Rady Ministrów, a czas prowadzenia operacji wojskowej został wydłużony na okres 60 dni (za zgodą Sejmu operacja będzie mogła być przedłużana dowolną ilość razy). Ponadto w poprawkach określono szczegółowo zawartość wniosku Rady Ministrów o prowadzenie operacji wojskowej na terytorium RP w czasie pokoju i wydanego na jego podstawie postanowienia prezydenta oraz zobowiązano ministra obrony narodowej do przekazania informacji marszałkom Sejmu i Senatu o przebiegu operacji wojskowej prowadzonej na terytorium Polski w czasie pokoju, w terminie 14 dni od dnia jej zakończenia.

Bez zmian Senat przyjął nowelizacje ustawy o sporcie. Podstawowym celem ustawy jest zwiększenie kwot stypendiów, nagród i wyróżnień dla wybitnych sportowców. Dotychczasowa stawka podstawy obliczania stypendiów oraz nagród dla sportowców to stała kwota, która obecnie wynosi 2300 zł i została ona ustalona jeszcze w 2005 r., więc prawie 20 lat temu. Od tego momentu ceny dóbr i usług znacząco wzrosły. Zgodnie z nowymi przepisami stawka podstawy obliczania stypendiów oraz nagród dla sportowców ma zostać uzależniona od minimalnego wynagrodzenia. Dzięki temu, obowiązujące obecnie stawki stypendiów i nagród pieniężnych wzrosną o ok. 20 proc. Co istotne, uzależnienie stawki podstawy ustalenia wysokości stypendium sportowego i nagród pieniężnych od minimalnego wynagrodzenia za pracę, pozwoli na ich coroczną, automatyczną waloryzację (wraz ze zmianą wynagrodzenia minimalnego). Co do zasady, nowe stawki obowiązywać mają od 1 stycznia 2025 r., niemniej w ustawie znalazły się zapisy, dzięki którym sportowcy, którzy osiągną wybitne wyniki podczas tegorocznych Igrzysk Olimpijskich w Paryżu oraz XVII Letnich Igrzysk Paraolimpijskich będą mogli ubiegać się o stypendia sportowe, wyróżnienia i nagrody pieniężne na „nowych” zasadach.

Senatorowie nie wprowadzili również zmian do ustawy o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa oraz ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób nie zdolnych do samodzielnej egzystencji. Ustawa zakłada, że sołtysi będą mogli uzyskać świadczenie po siedmiu, a nie po ośmiu latach pełnienia funkcji sołtysa, niezależnie od liczby kadencji. Nowelizacja wprowadziła także zmiany ułatwiające przeprowadzenie postępowania dowodowego w sytuacji, gdy wnioskodawca nie dysponował danymi potwierdzającymi okres pełnienia funkcji sołtysa. Konieczność uzyskania oświadczeń potwierdzających tę okoliczność od osób zamieszkujących w sołectwie wczasie, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa, zmniejszono z 5 do 3 osób. Ponadto, zgodnie z przyjętymi w ustawie przepisami wnioski już złożone przez sołtysów, które nie zostały rozpatrzone będą rozpatrywane na podstawie nowych przepisów, bez konieczności ponownego składania wniosku. Dodatkowo ustawa zakłada, że świadczenie pobierane z tytułu pełnienia funkcji sołtysa nie będzie powodować obniżenia świadczenia uzupełniającego dla osób nie zdolnych do samodzielnej egzystencji.

Fot. Senat RP.