Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Gwałtowny wzrost cen surowców energetycznych na światowych rynkach, ropy i gazu ziemnego, który bezpośrednio wpływa na ceny energii, a także skutki wywołane pandemią koronawirusa, tj. przerwane łańcuchy dostaw czy skokowy wzrost popytu, związany z częściowym znoszeniem restrykcji, to dziś główne przyczyny rozpędzającej się inflacji, która staje się problemem globalnym i dotyka państw o różnym potencjale gospodarczym.

Na rekordowe wskaźniki inflacji i niespotykane od kilkudziesięciu lat wzrosty cen, szczególnie energii i żywności, mają również wpływ takie czynniki jak polityka klimatyczna EU – wzrost cen praw do emisji CO2 i pakiet klimatyczny – czy spekulacje na rynku gazu. Jedne państwa notują najwyższy poziom inflacji w historii, pozostałe zmagają się z największym od kilkudziesięciu lat wzrostami cen. W Estonii i na Litwie poziom inflacji osiąga już wyniki dwucyfrowe. Wysoka inflacja jest również w Hiszpanii, Belgi, Holandii, Niemczech i Wielkiej Brytanii, które mają największe gospodarki w Europie, a także w USA, co pokazuje z jak poważnym kryzysem mamy do czynienia.

Zaistniała sytuacja wymaga nadzwyczajnych, niestandardowych działań, które przede wszystkim pozwolą uchronić obywateli, w szczególności tych mniej zamożnych, przed lawinowym wzrostem cen. Wprowadzona w grudniu ubiegłego roku tzw. tarcza antyinflacyjna 1.0 pozwoliła ograniczyć wzrost kosztów energii elektrycznej i podstawowych produktów spożywczych. Według szacunków ekonomistów obniżenie stawki VAT na energię elektryczną, zniesienie akcyzy na energię elektryczną oraz jej ograniczenie w przypadku paliw pozwoli obniżyć szczyt inflacyjny o ok. 1–1,5 punktu procentowego.

Dziś procedujemy nad nowelizacją ustawy o podatku od towarów i usług, która wprowadza kolejny pakiet działań antyinflacyjnych. Stanowi kontynuację i rozszerzanie funkcjonujących obecnie rozwiązań. Tarcza antyinflacyjna 2.0 ma obniżyć lub czasowo znieść podatek VAT. Zaproponowane w ustawie rozwiązania mają obowiązywać od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. i bez wątpienia są jednym z najbardziej rozbudowanych programów walki z inflacją w skali całej Europy.

Kluczowe założenia rządowej tarczy antyinflacyjnej 2.0 to zerowa stawka na podstawowe produkty spożywcze, m.in. mięso, ryby, produkty mleczarskie, warzywa i owoce oraz wyroby piekarnicze, a także na gaz, nawozy i środki ochrony roślin, które są istotnym kosztem produkcji rolnej. Niezwykle ważnym rozwiązaniem jest także obniżenie stawki VAT na paliwo z 23% do 8%, co ma się przełożyć na obniżkę jego ceny na stacjach benzynowych o ok. 60–70 gr na litrze, a gazu LPG o ok. 40 gr na litrze.

Według ekspertów przyjęcie zaproponowanych w ustawie rozwiązań pozwoli, podobnie jak w przypadku pierwszej tarczy antyinflacyjnej, obniżyć inflację od 1 do 1,5 punktu procentowego. Bezprecedensowa obniżka podatków to jednak przede wszystkim ochrona rodzin najuboższych, emerytów i rencistów, dla których wydatki na energię oraz żywność stanowią znaczną część domowego budżetu.